Kanał (1956)
Film
Czas trwania: 1 godz. 35 min.
Opis
„Kanał” (1956), w reżyserii Andrzeja Wajdy, przenosi widzów w dramatyczne i tragiczne ostatnie chwile Powstania Warszawskiego, ukazując próbę przebicia się oddziału żołnierzy Armii Krajowej przez kanały, aby dotrzeć do broniącego się jeszcze Śródmieścia.
Akcja filmu rozgrywa się w okresie, gdy Warszawa była ogarnięta tragicznymi wydarzeniami Powstania Warszawskiego, a bohaterowie filmu, żołnierze AK, stawiają czoła niemieckiej okupacji i próbują przedostać się przez kanały, by wesprzeć walczące Śródmieście. Kompania porucznika Zadry, po nieudanej próbie przebicia się przez niemieckie pozycje, otrzymuje polecenie dotarcia do obszaru Śródmieścia, co wymaga zejścia do podziemnych kanałów.
„Kanał” jest filmem zrealizowanym w trudnych latach powojennych, stanowiącym swoiste dzieło sztuki, które otwierało nowy rozdział w polskim kinie. Scenariusz Jerzego Stefana Stawińskiego, oparty na własnych wojennych doświadczeniach, stanowił fundament dla tego filmowego arcydzieła. Opowieść o ostatnich godzinach życia żołnierzy AK, wchodzących w niewyobrażalne ryzyko, wypełniała studia filmowe w Łodzi podczas powstawania obrazu.
Głównym motywem filmu jest tragiczna próba przedostania się oddziału przez kanały, co staje się nie tylko fizycznym wyzwaniem, ale także metaforą walki i cierpienia. Decyzja o zejściu do podziemnych tuneli ukazuje Warszawę w obliczu niemieckiej okupacji, gdzie zwykli mieszkańcy muszą podjąć ekstremalne środki, by przetrwać.
Andrzej Wajda, reżyser „Kanału”, zdecydował się na autentyczną reprezentację wydarzeń, odsuwając od siebie pokusę gloryfikacji postaci powstańczych. Mroczna, kameralna sceneria kanałów, wypełnionych błotem i dramatycznym napięciem, staje się doskonałym tłem dla opowiedzenia historii żołnierzy w obliczu przewagi niemieckiego wroga.
Ścieżka dźwiękowa filmu, z wyrazistymi dźwiękami okaryny, strzałów i hałasem walki, tworzy atmosferę piekła, w jakim znaleźli się bohaterowie. Wajda zdecydowanie unika heroizacji postaci powstańczych, ukazując ich ludzką zranioność, strach i rozpacz.
Mimo krytyki ze strony widzów, którzy oczekiwali bardziej gloryfikującego obrazu, „Kanał” zdobył uznanie za granicą, zwłaszcza po otrzymaniu Nagrody Specjalnej Jury na MFF w Cannes w 1957 roku. Film stał się ważnym punktem zwrotnym w historii polskiego kina, otwierając drzwi dla kolejnych dzieł Wajdy i innych polskich reżyserów.
